Нарадзіўся 8 лютага 1947 г. ў вёсцы Вялікія Верацеі Пастаўскага раёна Віцебскай вобласці. Скончыў Магілёўскі дзяржаўны педагагічны універсітэт імя А. Куляшова, па спецыяльнасці настаўнік рускай мовы і літаратуры. Кандыдат філалагічных навук, дацэнт. Сферы інтарэсаў – сучасная беларуская літаратура, тэорыя літаратуры, перакладазнаўства, сам мастацкі пераклад. Сярод перастворанага на беларускай мове чатыры аповесці Ю. І. Крашэўскага: “Маці каралёў. Ягайлавы часы”, “Кароль у Нясвіжы”,”Паперы Глінкі” і “Апошняя са слуцкіх князёў”. Зараз працую над перакладам з польскай мовы яшчэ аднаго твора Ю. І. Крашэўскага – аповесцю “Сцэны ў сейме. Гродна. 1793.” Пераклад зроблены з выдання: Czasy Kościuszkowskie: sceny sejmowe, Grodno 1793, Warszawa w 1794 roku. Ludowa Spółdzielnia, 1963. Прапаную чытачам урывак з перакладу – апісанне ваколіц Гродна, што адносяцца да канца сямнаццатага стагоддзя.
Юзаф Ігнацы Крашэўскі (нарадзіўся 28 ліпеня 1812 г. ў Варшаве, памёр у Жэневе 19 сакавіка 1887 г.) – вядомы польскі пісьменнік, заснавальнік польскага рамана, аўтар 232 аgовесцей і раманаў, з іх 88 – гістарычных. Акрамя таго ён вядомы як крытык, літаратуразнаўца, фалькларыст, этнограф, выдавец, рэдактар, філосаф, гісторык, археолаг, краязнаўца, музыкант, мастак і мастацтвазнаўца. Падлічана, што напісанае ім складзе больш за 600 тамоў. Жыццё і творчасць Крашэўскага звязана не толькі з Польшчай, але і з Беларуссю.
Арыгінал:
O litewskie sioła i gaje! nadniemnowe doliny i wzgórza — ciche brzegi pięknej rzeki kamieńmi usłane wędrownemi, co gdzieś z drugiego stoczyły się tu świata! o łąki zielone z pastuszą piosenką, ze stadami białemi jak perły rozrzuconemi na aksamitach darniowych — o! mruczące ruczaje, pochyłe brzozy, krzywe sosny stare, ziemio, z której wiatr kości spruchniałe wywiewa... chaty na kamiennych progach... kościołki jodłami opasane... i cmentarzyska, na których jodłowce czarne się kładną tuląc mogiły... któż waszego obrazu na sercu nie nosi, gdy raz choćby stopą pielgrzyma piękne a smutne wasze przewędrował gościńce?
Kraj to ciszy i milczenia, spokoju i oczekiwania. Lasy śpią i kołyszą się senne, rzeki płyną drzemiące i rozmarzone, trawa wyrasta powoli i leniwo, brzoza się chyli ku ziemi ospała... opuściwszy znużone gałęzie... nawet ptaszę śpiewa półgłosem, aby nie zbudzić milczenia.
Kraj to jak w bajce — zaklęty... Wszędzie ślady dawnego życia, ruchomego, potężnego, po którem przyszedł — spoczynek. Kamienie, co dziś leża, mchem okryte, niegdyś grzmiały lecąc z morza falami... aż się tu położyły znużone; wody powyrywały łożyska ogromne, których wązkiem ledwie ciekną, korytem... na pagórkach w proch zwolna rozsypują się grody, których imienia nikt nie wie, w polu pług wyorywa okruchy wojny i gospodarstwa, śmierci i życia... Nikt nie pamięta, kto sypał mogiły, nikt imienia nie da kniejom... po za wrotami dziejów leżą, klucze tej przeszłości.
Jedno wielkie cmentarzysko, po którem snują się ludzie, stąpając cicho, ażeby zmarłych nie zbudzić! Patrzcie, jak te stare krzyże omszone na pogańskich mogiłach mówią pacierze za wszystkich zmarłych od początku wieków... Jakie to piękne, a jakie to smutne...
Wykwitł kwiatek na leśnej łące... przychyl się do niego i zajrzyj mu w twarzyczkę... wykwitł z popiołów... i ma ich barwę blada i woń jakąś ledwie pochwyconą... Tu inaczej lasy szumią... poważnie, uroczyście... modlitewnie... kołyszą się powoli... Spójrz na ich stopy... zda się, że tysiąc wężów splotło się na te korzenie, któremi wdarły się w ziemię głęboko. Wieki to trwało, nim się wpiły w łono cmentarza... szukając jakichś resztek życia. I rosną powoli... Słońce tu grzeje inaczej, i lazur nieba jakby ociągniety przezroczystą zasłoną — a nocą, gdy gwiazdy wejdą — rzekłbyś zaspane tak blade i małe... Kłosy na polu rzadkie i nie rosną wysoko... po co umarłym chleba... Jutro przyjdą żywi i z niebios opadną zasłony, i w lesie zaśpiewają ptacy i strumienie pieśń wielką zanucą... Niech śpi stara kraina bojów... niech śpi...
Taka drzemiąca była wioska nad Niemnem o pięć mil od Grodna — ale w niej było pięknie i miło, że kto tam pobył, nie chciał mieszkać gdzieindziej. Bo tu wszystko mówi do człowieka i wszyscy się z nim przyjaźnią, od kamienia począwszy do ludzi.
Nic jej nie brakło, tak że gdyby się świat po kawałku okruszył do koła, a ona jedna została, wystarczyłaby sobie... Miała pola, łąki, lasy i brzeg Niemnowy i kościółek na pagórku i dwór nade drogą, tylko jej starych panów nie stało. Ludzkie dole! Gdzie były świątynie, stawią następne pokolenia karczmy, — na grobach budują się kolebki i po stopach aniołów depczą szatany... Gdzie mieszkał spokój, jutro przychodzi z rzezakiem mord i wojna. — Ludzkie dole!
Пераклад:
O, гэтыя ваколіцы Гародні, іх вёскі і лясы, прынёманскія даліны і ўзгоркі, ціхія берагі прыгожай ракі, аточаныя вандроўнымі валунамі з далёкіх краёў! О, зялёныя лугі з песнямі пастухоў, статкамі белых авечак, нібы жэмчуг, рассыпаныя па аксамітых палянах! О, бруістыя ручаі, пахілыя бярозы, крывыя старыя сосны, пясок, з якога вецер выдзімае спарахнелыя косці… Хаты на каменных падмурках… касцельчыкі, аблямаваныя ялінамі… і вялікія могільнікі, на якіх ядловец ахінае магільныя пагоркі. Хто не носіць вашы вобразы ў сэрцы з тых, каму выпала хаця б раз падарожнікам наведаць гэтыя цудоўныя мясціны?
Край гэты ціхі, маўклівы, ён увесь у спакоі і чаканні. Лясы спяць і сонна гойдаюцца, у дрымоце і зморы цякуць рэкі, ляніва і павольна расце трава, бяроза сонна хіліцца да зямлі… зморана апусціўшы галінкі… нават птаства спявае сцішана, каб не парушыць маўчання…
Край гэты, нібы ў казцы, зачараваны… Паўсюдна сляды даўнейшага жыцця, напружанага, бурлівага, пасля якога настаў спачынак. Зрослыя мохам камяні, якія ляжаць тут і там, некалі грукацелі, перакочваліся ў марскіх хвалях… але тут яны залеглі, змораныя; вадой павымывала вялікія нізіны, нібы карыты, па якіх ледзьве пасоўваецца павозка… на пагорках руіны былых паселішчаў, наймення якіх ужо ніхто не ўспомніць, у полі плуг выварочвае рэшткі зброі і гаспадарчых прылад... сляды смерці і жыцця… Ніхто ўжо не памятае, хто насыпаў тыя курганы, ніхто не згадае, як называліся тыя вёскі… усё забылася, не засталося ў памяці людской… Адны толькі могільнікі, па якіх асцярожна ступаюць людзі, каб не абудзіць нябожчыкаў. Зірніце, як гэтыя старыя абамшэлыя крыжы на магілах моляцца за ўсіх памерлых ад пачатку вякоў… Як гэта прыгожа, і як гэта нявесела…
Кветка расцвіла на лясной паляне… нахіліся да яе і зазірні ёй у тварык… ён расцвіў на папялішчы… і колер у іх бледны і пах нейкі ледзь улоўны… яны паволі гойдаюцца… Зірні на іх сцябліны… здаецца, што тысячы вужоў аплялі іх карэнні, што глыбока ўраслі ў зямлю. Прайшлі стагоддзі з тых часоў, калі яны ўнурыліся ў магільныя пагоркі… нібы шукалі рэшткі жыцця…
Яны растуць няспешна… сонца тут грэее іначай, і блакіт неба нібыта акрыты нейкай празрыстай заслонай – а ўночы, калі высыпяць зоркі – яны нібы заспаныя, такія бледныя і маленькія… Каласы на полі рэдкія, растуць яны невысока… навошта мёртвым хлеб… Наступіць ранне, ажывіць наваколле, з нябёсаў спадзе заслона, і ў лесе заспяваюць птушкі, і ручай зацягне сваю вечную песню… Хай жа спіць старадаўні край бітваў… хай спіць…
Такой соннай была і вёска Верцішкі над Нёманам, за пяць вёрст ад Гродна – але ў ёй усё было прыгожым і мілым сэрцу, хто туды завітаў, той ужо не хацеў жыць нідзе болей. Бо тут усё прамаўляла да чалавека і ўсё з ім здружылася, ад каменння да людзей.
Яна аказалася непадуладнай часу, нібы ўвесь свет збіўся з тропу, а яна адна засталася сама па сабе… Былі тут і палі, і лугі, лясы, і бераг Нёмана, і касцельчык на пагорку, і памесце каля дарогі, толькі не стала былых гаспадароў.
О доля людская! Там, дзе былі святыні, новыя пакаленні будуюць корчмы, на трунах ставяць калыскі а па слядах анёлаў ступаюць нячысцікі… Там, дзе быў мір, назаўтра з’пачынаецца разня, мардаванне,смерць. О, доля людская!