Памяці Л. П. Касцюкавец

25 лютага 2015 года ў чытальнай зале філалагічнага факультэта Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта быў праведзены круглы стол пад назвай «Ларыса Піліпаўна Касцюкавец: Чалавек. Навукоўца. Педагог». Арганізатарамі выступілі кафедра тэорыі літаратуры (загадчык – прафесар В. П. Рагойша), вучэбна-навуковая лабараторыя беларускага фальклору (загадчык – магістр філалогіі В. І. Полукошка). студэнцкая навукова-даследчая лабараторыя «Фалькларыстыка» (загадчык – дацэнт В. В. Прыемка), бібліятэка філалагічнага факультэта БДУ (загадчык – Ж. С. Карповіч) і кабінет традыцыйных музычных культур Беларускай дзяржаўнай акадэміі музыкі (загадчык – дацэнт Т. Л. Бярковіч).

У склад Аргкамітэта ўвайшлі:

старшыня – В. П. Рагойша, доктар філалагічных навук, прафесар, загадчык кафедры тэорыі літаратуры БДУ;

намеснік старшыні – Р. М. Кавалёва, кандыдат філалагічных навук, дацэнт, дацэнт кафедры тэорыі літаратуры БДУ (распрацоўка праекта круглага стала);

члены аргкамітэта – Л. Ф. Баранкевіч, кандыдат мастацтвазнаўства, дацэнт кафедры беларускай музыкі БДАМ, метадыст кабінета традыцыйных культур БДАМ; В. В. Прыемка, кандыдат філалагічных навук, дацэнт, дацэнт кафедры тэорыі літаратуры БДУ; Т. В. Лук’янава, кандыдат філалагічных навук, дацэнт, дацэнт кафедры тэорыі літаратуры БДУ; В. І. Палукошка, загадчык вучэбна-навуковай лабараторыі беларускага фальклору пры кафедры тэорыі літаратуры БДУ; М. Ю. Латышкевіч, магістр філалогіі, аспірант кафедры тэорыі літаратуры, Н. Л. Канабеева, магістр філалогіі, супрацоўнік вучэбна-навуковай лабараторыі беларускага фальклору пры кафедры тэорыі літаратуры БДУ.

Заяўкі на ўдзел падалі 15 чалавек: 9 – паведамленні на круглы стол і 6 – у якасці дыскутантаў.

У рабоце круглага стала ўдзельнічалі студэнты, магістранты, выкладчыкі і навуковыя супрацоўнікі з розных ВНУ рэспублікі: БДУ, БДУКіМ, БДАМ, МДМК імя М.Глінкі

З прывітальным словам да калег звярнуўся старшыня аргкамітэта, доктар філалагічных навук, прафесар В. П. Рагойша. Загадчык бібліятэкі філалагічнага факультэта БДУ Ж. С. Карповіч і прэзентавала выставу навуковых прац Ларысы Піліпаўны Касцюкавец. Мадэратарам выступіла кандыдат філалагічных навук, дацэнт В. В. Прыемка.

Выступоўцы акрэслілі шматгранную плённую дзейнасць доктара мастацтвазнаўства Л. П. Касцюкавец, чые кнігі і артыкулы вядомы далёка за межамі Беларусі:

«Дороги фольклорных экспедиций Ларисы Филипповны Костюковец». Баранкевіч Л. Ф., кандыдат мастацтвазнаўства, дацэнт кафедры беларускай музыкі БДАМ, метадыста кабінета традыцыйных культур БДАМ.

«Экспедыцыйна-палявыя фонды Фонаархіва этнамузыкі Беларускай дзяржаўнай акадэміі музыкі». Бярковіч Т. Л., кандыдат мастацтвазнаўства, дацэнт, загадчык кабінета традыцыйных музычных культур БДАМ.

«Наш друг Л.Ф.Костюковец». Кавалёвай Р. М., к.ф.н., дацэнт, дацэнт кафедры тэорыі літаратуры БДУ.

«Методические принципы работы Л. Ф. Костюковец в моей научно-педагогической деятельности». Дожынай Н. І., кандыдат мастацтвазнаўства, дацэнт, загадчык кафедры тэорыі музыкі і музычнай адукацыі БДУКМ.

«Л. Ф. Костюковец – научный руководитель». Саковіч А. П., кандыдат мастацтвазнаўства, выкладчык МДМК імя М.Глінкі;

«Л. Ф. Костюковец на страницах «Фалькларыстычных даследаванняў». Прыемка В. В., к.ф.н., дацэнт, дацэнт кафедры тэорыі літаратуры БДУ;

«Л. П. Касцюкавец – рэдактар зборніка «Поўнач – Поўдзень». Латышкевіч М. Ю., магістр філалогіі, аспірант кафедры тэорыі літаратуры, супрацоўнік вучэбна-навуковай лабараторыі беларускага фальклору пры кафедры тэорыі літаратуры БДУ;

«Фольклоризация канта» (Минск, 2014)». Чарняцова А.Д., студэнт ІІІ курса філалагічнага факультэта БДУ «О книге Л.Ф. Костюковец;

«Л. Ф. Костюковец о специфике канта». Дубік А.В., студэнтка ІІІ курса філалагічнага факультэта БДУ.

Пасяджэнне суправаджалася відэарадам: паказам фотаздымкаў і відэафрагментаў з палявых экспедыцый Л. П. Касцюкавец. У выкананні кандыдата філалагічных навук, дацэнта БДУ Дз. М. Каралёва. Прагучалі беларускія псальмы і песні «Неба і зямля», «Нова радасць», «Туман ярам», «Дробна драбніца» ў гонар Л. П. Касцюкавец.

Шчырыя словы ўдзячнасці Л. П. Касцюкавец за яе нястомную працу ў справе збірання, захавання і вывучэння беларускай культуры прагучалі з вуснаў студэнтаў БДАМ і БДУ.


«Л. Ф. КОСТЮКОВЕЦ на страницах
«Фалькларыстычных даследаванняў»

Наше тесное сотрудничество с Ларисой Филлиповной началось в 2006 году, когда на страницах третьего выпуска «Фалькларыстычных даследаванняў» она презентовала подлинный текст псальмы о святом Юрии и Цмоке, записанной Г. Р. Ширмой. В третьем томе его «Белорусских народных песен» произведение опубликовано в иной сюжетной версии, что было обусловлено историческими реалиями, характерными для того времени, когда сборник издавался. Л. Костюковец отметила, что «активная атеистическая пропаганда…, а также жесткая цензура не позволили Ширме опубликовать текст псальмы в аутентичной форме исполнения». Этот пробел и восполнила исследовательница.

В седьмом выпуске «Фалькларыстычных даследаванняў» Л. Ф. Костюковец рассказала о совершенно уникальном для отечественной духовной культуры явлении – белорусской былине, записанной А. Л. Масловым. Лариса Филлиповна опровергала научные стереотипы, вполне аргументированно утверждая, что героическая былина о трех богатырях «является подлинно белорусской». Доказательной базой стали материалы фольклорных экспедиций, в которые Лариса Филлиповна ездила вместе со студентами БГАМ ежегодно (даже будучи больной).

Своими наблюдениями она делилась и с читателями ФД. Так, для восьмого выпуска нашего сборника исследовательница подготовила статью «Купальские песни Шумилинского района Витебской области, записанные в фольклорной экспедиции 2010 года». Получилась не просто научная публикация, а полноценный отчет о полевой экспедиции с нотами, фотографиями исполнителей, комментариями объемом более 34-х страниц.

Отметим, что статьи Ларисы Филлиповны всегда изобилуют мелодическими рисунками. Это, с одной стороны, придает убедительность выводам, с другой, очень украшает наши сборники. Так, например, в статье «Песня «Молодая молодыцэ» (проблемы жанра и стиля)», которую Л. Ф. Костюковец подготовила для девятого выпуска ФД, исследовательница разместила более 35-ти ритмоформул обрядовых песен (купальских, свадебных, таночных). Для нас, филологов, это особо ценно, поскольку позволяет воспринимать песню действительно как систему, в которой синкретически слиты слово, напев, ритм и искусство исполнения.

В последнем для Ларисы Филлиповны одиннадцатом выпуске «Фалькларыстычных даследаванняў» она, уже доктор искусствоведения, профессор кафедры белорусской музыки БГАМ, одарила нас дважды: представила объемную статью «Еще раз о канте Николая Дылецкого», а в разделе «Материалы для энциклопедий и словарей» дала развернутое определение такого уникального и практически неисследованного явления, как кант. К сожалению, в энциклопедии «Беларусскі фальклор» нет научной статьи, посвященной канту, тем большую весомость приобретает публикация в сборнике «Фалькларыстычныя даследаванні» (отмечаю это с гордостью) имеется.

За уникальное научное и культурное наследие мы сегодня благодарим нашего друга, прекрасного, талантливого человека, ученого, исследователя, педагога Ларису Филлиповну Костюковец. Светлая память о ней навсегда останется в наших сердцах.

Ольга Приемко

Дороги фольклорных экспедиций Л. Ф. Костюковец. (Лилия Баранкевич)