Дзьмухавец

Пераклады польскіх легенд
Крыніца:
Krzysztof Kwaniewski. Legendy i podania Wrocławskie i Dolnośłąskie. Poznań, 2006.

Pokutnice z wież kościoła Sw. Marii Magdaleny

kiedyś we Wrocławiu pewna młoda i piękna dziewczyna. Otaczało ją zawsze wielu zalotników, ale ona, próżna i zalotna, chętnie przyjmowała ich hołdy, lecz nie chciała poślubić żadnego z nich. Gdy matka upominała ją, aby nie zwodziła chłopców i wybrała sobie wreszcie męża, odpowiadała, że nie myśli się spieszyć do trudów domowej pracy, do zamiatania, gotowania i niańczenia dzieci. Wówczas matka zaprowadziła ją wieczorem pod kościół Św. Marii Magdaleny. Ciemne kształty wież wznosiły się wysoko.

– Popatrz na ten mały mostek, który łączy tukiem obie wieże – rzekła – czy widzisz, jak kłębią się nad nim jakieś dziwne cienie? To są dusze lekkomyślnych dziewcząt, które przez całe życie bawiły się tylko i zwodziły chłopców, a nigdy nie wyszły za mąż, bojąc się, tak jak ty, obowiązków i trudów domowych. Za pokutę muszą one po wszystkie czasy przebywać na tym mostku i już nigdy nie zaznają spokoju. A że nie chciały zamiatać własnego domu, muszą teraz ciągle zamiatać i szorować ów mostek.

Dziewczyna wróciła do domu zawstydzona. W krótki czas po tym wyszła za mąż za miłego młodzieńca i została dobrą, pracowitą gospodynią.

Niektórzy podawali mniej pogodną wersję tego podania: zamiatającą mostek miała być wiedźma zwana Biedną Grzesznicą, która za swoje rozpustne życie została skazana na zamiatanie mostku przez wieczność.

Kościół Sw. Marii Magdaleny wymieniony jest już w źródłach z 1226 roku, a jego wieże zbudowano równocześnie z wieżami Katedry w 1244 roku (według niektórych nawet jeszcze wcześniej). Obecne mury kościelne, wzniesione pod kierownictwem mistrza budowlanego (muratora) Pieszki, zbudowano jednak dopiero w XIV wieku.

Charakterystyczny mostek (ryc. 26), o którym mowa w podaniu, a który łączył dwie wieże tego kościoła, zbudowano w 1459 roku.

Мученица из башни костела Св. Марии Магдалены.

Жила когда-то во Вроцлаве молодая и красивая девушка. Ее всегда окружало много бойких парней. Она вела себя беззаботно и игриво, охотно принимала ухаживания, но не хотела выходить замуж не за одного из них. Когда мать попрекала дочь, говорила том, чтобы она не обманывала парней и выбирала наконец себе мужа, та отвечала, что не думает спешить заниматься домашними делами: уборкой, готовкой и воспитанием детей.

Тогда мать решила отвести ее вечером в костел Св. Марии Магдалены. Мрачный силуэт башни нависал над окрестностями.

– Взгляни на тот маленький мостик, что соединяет две башни, – сказала она. – ВИДИШЬ КАК НАД НИМ ВИТАЕТ ТЕМНЫЙ ПРИЗРАК? То очень легкомысленные девушки, которые все время веселились и соблазняли парней, но никогда не выходили замуж. Боялись, так как ты, обременяющих обязанностей и домашних дел. За свою распутную жизнь они обречены вечно быть на том мостике и уже никогда не знают покоя. Они не хотели убирать в собственном доме, теперь им нужно подметать и мыть тот мостик.

Пристыженная девушка возвратилась домой. В скором времени она вышла замуж за милого юношу и стала хорошей, трудолюбивой хозяйкой. Некоторые рассказывали мне другие истории, похожие на то предание. Когда-то жила ведьма по прозвищу Бедная грешница, которая из-за своей распутной жизни вечно была обречена подметать мостик.

Костел Св. Марии Магдалены впервые был упомянут в источниках в 1226 году, а его башни были построены в 1244 году( возле некоторых даже еще более ранних). Современные стены костела построены под руководством архитектора Пешки, но возведены лишь только в 14 веке. Похожий мостик, о котором шла речь в рассказе, соединяет две башни костела, он построен в 1459 году.

Skąd się wzięla nazwa Milica

Miejsce, na którym stoi obecnie miasto Milicz, było dawniej porośnięte gęstym lasem, gdzie spotkać można było tylko dzikie zwierzęta, a czasem jeszcze dzikszych od nich ludzi. Bo tu właśnie zbójcy czynili często zasadzki, aby obedrzeć przejeżdżających kupców lub innych podróżnych. Wszystkim dawał się zwłaszcza we znaki pewien groźny herszt zbójecki, który zebraw¬szy wokół siebie dobraną bandę, był postrachem okolicy. Pewnego razu przez lasy przedzierał się bogaty orszak jakiegoś znakomitego pana. Ale zbójcy czuwali. Bezszelestnie, posuwając się dobrze znanymi sobie ścieżka¬mi, otoczyli podróżnych, a gdy z wyciem rzucili się na nich, na obronę było za późno.

Zwykle bandyci zabijali swych jeńców; tym razem zlakomili się na boga¬ty okup, który ofiarował im pojmany wielmoża. Nim go jednak po otrzymaniu pieniędzy wypuścili, herszt ich odebrał od niego uroczystą przysięgę, że zachowa o całej tej sprawie milczenie i nikomu nie zdradzi miejsca pobytu bandy. Szlachcic, wróc iwszy do domu, dotrzymał danego słowa i niko¬mu nie wspomniał o zbójcach, ale zebrawszy oddział zbrojnych, sam wyru¬szył przeciw opryszkom.

Poznawszy uprzednio las, poprowadził swoich ludzi tak, że naszli nieprzyjaciół niepostrzeżenie i po krótkiej walce wybili ich do nogi. A na miejscu, gdzie dawniej obozowali zbójcy, założono miasto i postawiono zamek obronny, który od owego przyrzeczonego milczenia nazwać miano Milcz, co później zmieniono na Milicz.

Jeszcze inni zaś uważali, że nazwa Milicza wywodzi się też od milczenia, ale tego, które musieli zachować pokonani już zbójcy.

Откуда пошло название города Милич?

Давным-давно на том месте, где сейчас стоит город Милич, рос густой лес, в котором можно было встретить только диких зверей, а иногда еще и разбойников. То были разбойники, которые сидели в засаде, чтобы обобрать проезжающих торговцев или иных путников. Главарем этих разбойников был атаман. Он собрал огромную банду преступников и наводил ужас на жителей окрестных мест.

И вот однажды через леса проезжала богатая карета известного пана Милча. Разбойники узнали, что они поедут через лес. Незаметно, тихо, без лишнего шума, пробирались они по хорошо знакомым дорожкам. Окружив путешествующих, бандиты бросились на них. Обороняться было уже поздно.

Обычно бандиты забирали всех в плен. В тот раз они понадеялись на богатый выкуп, который пообещал пойманный ими пан. Разбойники получили деньги и отпустили его. Их атаман взял с пана клятву, что если он его отпустит, то тот никому не скажет о месте где находится их банды.

Шляхтич, возвратившись домой, сдержал данное слово и никому не рассказал о преступниках. В тоже время он собрал дружину и решил пойти на разбойников. Разведав дорогу через лес, пан и его люди внезапно застигли разбойников врасплох и убили всех. А на месте где раньше находилось их пристанище, заложен город и построен оборонительный замок. Город был назван в честь имени этого пана Милч. Позднее его переименовали в Милич.

Но есть люди, которые думают, что название пошло не от имени того, кто победил разбойников. А название города Милич пошло от слова молчание.

Лямніцкая Кацярына

1. Кенька Міхась. Пераклад фальклору.
2. Лямніцкая Кацярына. Пераклады польскіх легенд.
3. Рыжкова Екатерина. Перевод стихотворения Г.Гейне “Лореляй”.